| یک آقای بازرگان ایرانی ساکن مونترال که ۵۸ سال سن دارد درباره تجربه اخیرش می‌گوید:
چند ماه پیش درد شدیدی را در زانوی خود حس کردم. فکر کردم شاید حواسم نبوده و پیچ خورده و بهتر می‌شود. بعد از چند روز درد، خیلی شدید شد. چند روز که گذشت شاهد تورم و سرخی پوست در بخشی از قسمت فوقانی پای راستم که درد می‌کرد شدم. بعد از آن به دکتر مراجعه کردم. دکتر، زونا (شینگلز) را تشخص داد و مداوا را شروع کرد اما پروسه بهبود چندین هفته طول کشید و بسیار دردناک بود. |
گفت‌وگوی هفته با یک آقای هنرمند مونترالی ۶۳ ساله درباره تجربه او از بیماری زونا
کی و در چه سنی زونا به سراغ شما آمد؟
هنرمند مونترالی: سال پیش یک ماه قبل از نوروز، در سن ۶۲ سالگى دو سه شب پی‌در‌پی احساس خارش شدید در زیر بغل دست راستم داشتم. از شب چهارم خارش با درد شدید همراه شد. همسرم متوجه بی‌تابى من شد و علت بی‌قراری مرا پرسید كه با انگشت اشاره، به محل درد كه زیر بغل دست راستم بود اشاره كردم و گفتم فكر كنم حشره یا حتی شاید عقرب مرا نیش‌زده. با كمک همسرم آستین پیراهنم را بالا زدم كه ایشان بلافاصله گفت فكر کنم دچار زونا شده‌اى.
سریع به بیمارستان رفتیم و در صف انتظار اورژانس نشستیم. آن‌وقت هنوز حرفى از ویروس كرونا نبود و اورژانس خیلی شلوغ بود. خانمى كه در كنار همسرم نشسته بود وقتى متوجه درد شدید من شد به همسرم گفت نوبت بعدى برای او است اما نوبتش را به ما می‌دهد ما هم با تشكر از او به داخل اتاق رفتیم. دكتر بلافاصله زونا را تشخیص داد و گفت که علت زونا احتمالا استرس زیاد است.
درد در کدام قسمت از بدن شروع شد؟
هنرمند مونترالی: سمت راست از زیر بغل تا خط وسط سینه و درست قرینه آن در پشتم تا كمر قرمز و حالت آبله‌مرغان بود. با خارش سبک شروع شد و ظرف مدت دو سه روز خارش شدید با درد شدید همراه شد.
دوره دردناک چند روز بود؟
هنرمند مونترالی: دوره دردِ شدید حدود یک ماه بود. تورم و قرمزى پوست دو ماه طول کشید اما خارش تا به الآن هم که یک سال از آغاز بیماری گذشته ادامه دارد. البته با مرور زمان از شدت خارش کاسته شده.
کل دوره تا بهبودی کامل چقدر طول کشید؟
هنرمند مونترالی: معمولاً دوران بهبودى بسته به‌شدت درگیری دارد. من یكى از سخت‌ترین موارد آن را تجربه کردم و همان‌طور که گفتم برخی از عوارض مثل خارش همچنان بعد از یک سال ادامه دارد.
اگر با این مشکل آشنا بودم حتی اگر قیمت واكسن هزار دلار هم می‌بود آن را می‌زدم. همچنین توصیه می‌کنم تا می‌توانید خود را از هر نوع استرس دور نگهدارید.
به‌محض مشاهده نشانه‌ها به پزشک مراجعه كنید چون دوران درمان و دوران درد زونا در صورت اقدام به‌موقع به‌مراتب کوتاه‌تر می‌شود.
| یک خانم متخصص ساکن مونترال، ۵۵ ساله، می‌گوید:
اطراف سال نو میلادی ۲۰۱۹ درد شدیدی در قسمت کشاله ران پا احساس کردم. به‌زودی درد با تورم و سرخی مجرای ادراری همراه شد. خیلی ترسیده بودم و حتی خجالت می‌کشیدم. به پزشک مراجعه کردم. او بیماری زونا را تشخیص داد و مداوا را شروع کرد. پروسه بهبود تقریباً دو ماه طول کشید که چند هفته از آن با درد شدید همراه بود. |
دكتر فائقه ابراهیمی – پزشک عمومی
دكتر علی‌اصغر ابراهیمی – فوق تخصص روماتولوژی
این بیماری درواقع یک بیماری ویروسی است و عامل آن ویروس هرپس زوستر (herpes zoster) یا ویروس واریسلا زوستر (Varicella zoster) است که درواقع همان ویروس عامل بیماری آبله مرغان (Chickenpox) است؛ یعنی وقتی در زمان کودکی، كسی مبتلا به آبله مرغان می‌شود معمولاً ویروس عامل این بیماری به‌صورت غیرفعال یا ضعیف شده در بدنش به‌ویژه در بافت عصبی (ریشهٔ اعصاب مغزی یا اعصاب نخاعی) او سال‌ها باقی می‌ماند و در شرایط مناسب یا مساعدکننده مثل ضعف سیستم ایمنی (به هر علتی ازجمله بروز سرطان یا بدخیمی یا دریافت داروها و ترکیبات ضعیف کنندهٔ ایمنی بدن و حتی بروز یا وقوع استرس‌های حاد و شدید در زندگی فرد) می‌تواند دوباره فعال شود و در مسیر ریشه‌های عصبی تکثیر یابد و کم‌کم خود را به سطح پوست برساند و ایجاد علائم پوستی خاصی کند. به‌طور کلی زونا بیماری نسبتاً شایعی است. طوری که حدوداً ۳۰ در صد افراد در طول عمرشان، یک‌بار به زونا مبتلا می‌شوند.
اما علائم بیماری زونا چیست؟
درد شدید و بسیار ناراحت‌کننده در محل ابتلا؛ شامل منطقه‌‌ای محدود از پوست بدن است که ریشهٔ عصبی درگیر با ویروس، آن منطقه را عصب رسانی می‌کند. مثلاً در یک‌پهلو یا یک‌طرف قفسهٔ سینه (در طرف چپ سینه ممکن است تصور شود بیمار مشکل قلبی دارد بخصوص اگر قبل از بروز ضایعات پوستی زونا این درد وجود داشته باشد) یا یکی از اندام‌ها. البته گاهی ممکن است در پیش برخی افراد که اختلال ایمنی شدیدتری دارند علائم زونا کمی وسیع‌تر و شدیدتر هم باشد. درد بیماری زونا معمولاً چند روز قبل از بروز ضایعات پوستی، شروع می‌شود و این ممکن است تشخیص را مشکل‌تر کرده و به تأخیر بیندازد؛ اما به‌محض بروز نشانه‌های پوستی در اغلب موارد پزشکان می‌توانند به‌راحتی زونا را از سایر بیماری‌های مشابه مثل ویروس‌های دیگر یا حساسیت‌های پوستی یا عفونت‌ها و غیره تشخیص بدهند. چراکه تقریباً تنها بیماری که ضایعات پوستی خیلی دردناک دارد، همین بیماری «زونا» است.
ضایعات پوستی بسیار دردناک هستند، به‌صورت پراکنده یا گروهی و در کنار هم آن هم به شکل آبدار هستند که اصطلاحاً شینگلز Shingles نامیده می‌شوند. عمر این ضایعات پوستی معمولاً ۲ تا ۳ هفته است، اما گاهی ممکن است تا یک ماه یا بیشتر هم طول بکشد. البته این موضوع بستگی به زمان تشخیص به‌موقع بیماری و همچنین وضعیت اختلال ایمنی بدن بیمار دارد.
برخی بیماران علائمی مثل تب، خستگی و یا درد عمومی بدن را هم کم‌وبیش تجربه می‌كنند.
گاهی نیز بیماری زونا علائم خود را در اطراف و حتی داخل چشم بروز می‌دهد که به نام زونای چشمی گفته می‌شود. زونای چشمی می‌تواند باعث ایجاد درد شدید چشمی یا دور چشمی شود. اهمیت این نوع از بیماری زونا در این است که در صورت تأخیر تشخیصی ممکن است سبب از بین رفتن بینائی همان چشم بشود.
برای تشخیص زونا معمولاً نیاز به تست‌های آزمایشگاهی خاص وجود ندارد و علائم بالینی گفته شده اغلب یک پزشک باتجربه و بادقت را از وجود این بیماری آگاه می‌سازد؛ اما گاهی پزشک معالج ممکن است در معاینهٔ بیمار مبتلابه زونا به علائمی برخورد کند که در جهت یافتن ارتباط بین «زونا» و آن علائم یا به‌منظور زمینه‌یابی زونا نزد بیمار، اقدام به درخواست برخی آزمایش‌ها یا حتی رادیوگرافی و سونوگرافی و غیره بنماید که منطقی و لازم به نظر می‌رسد. چراکه همه باید به این نقطهٔ اساسی توجه کنیم که: «گاهی بیماری به‌ظاهر پوستی زونا درواقع علامت پیش‌رس بیماری‌های مهم‌تر از خودش مثل سرطان‌های نهفته یا بیماری‌های عفونی مثل سل یا بیماری ایدز و … است».
علامت مهم دیگری که در برخی بیماران مبتلا به زونا وجود دارد، درد و گاهی درد نسبتاً شدید و اذیت کننده‌‌ای است که پس از بهبود ضایعات پوستی زونا باقی می‌ماند که هفته‌ها و حتی چندین ماه و سال ممکن است طول بکشد. البته بهتر است این درد عارضهٔ بیماری زونا گفته شود نه علامت آن. این عارضه‌‌‌ها به‌ویژه در پیش آن‌ها که بیماری‌شان دیر تشخیص داده شده و درمان‌ها و مراقبت‌های لازم نیز با تأخیر یا ناقص انجام شده است بیشتر دیده می‌شود. علت این فورم درد را درواقع ضایعه و آسیب‌دیدگی رشته‌های عصبی مبتلا شده می‌دانند و لذا اسم آن را اصطلاحاً «نورالژی (درد عصبی) پس از زونا» می‌نامند.
موضوع دیگر مسئلهٔ امکان عود یا تکرار زونا است که البته زیاد معمول و شایع نیست و گاهی در پیش بیمارانی که دچار ضعف و اختلال شدید و ادامه‌دار سیستم ایمنی هستند ممكن است اتفاق بیفتد. اگر چنین اتفاقی هم بیفتد، در اغلب موارد در بخش متفاوتی از بدن که بار اول درگیر شده خواهد بود.
پیشگیری از بیماری زونا
سؤال مهم دیگری که حتماً به نظر خوانندگان و مخاطبین محترم خطور می‌کند مسئلهٔ «پیشگیری از بیماری زونا» است.
در این مورد باید گفته شود که شاید تنها راه مؤثر و مطمئن برای پیشگیری، عبارت است از «واکسیناسیون علیه بیماری ویروسی زونا». برای زونا دو نوع واکسن وجود دارد:
۱-واکسن حاوی ویروس زندهٔ ضعیف شده (Zostavax) که یک‌بار به‌صورت زیر جلدی تزریق می‌شود.
۲- واکسن نوع نوترکیبی شده (Shingrix) که دو بار با فاصلهٔ ۲ تا ۶ ماه به‌صورت تزریق عضلانی انجام می‌شود. البته این نوع واکسن به واکسن زنده ترجیح داده می‌شود زیرا که قدرت پیشگیری بیشتری دارد به‌ویژه در افراد مسن‌تر این تفاوت اثر پیشگیری واضح‌تر است.
باید توجه داشت که در کسانی که دچار نقص یا ضعف ایمنی شدیدی هستند، واکسن نوع زنده (Zostavax) توصیه نمی‌شود.
اما به‌طور کلی چه کسانی لازم است علیه ویروس زونا واکسینه شوند؟
افراد بالای ۵۰ سال
افراد مسن دیابتی
افرادی که به هر نوعی از اختلال ایمنی مبتلا هستند.
حتی افرادی که قبلاً واکسن نوع زنده تزریق کرده‌اند زیرا که قدرت و مدت پیشگیری این نوع واکسن، زیاد نیست.
باید توجه داشت که نباید از درمان‌های ضدویروس زونا برای یک روز تا دو هفته بعد از واکسیناسیون استفاده شود.
بیماری زونا را معمولاً افراد یک‌بار می‌گیرند و عود دوباره آن در یک فرد خیلی نادر است. زونا قابلیت سرایت دارد به‌خصوص برای کسانی که قبلاً در کودکی بیماری آبله مرغان نگرفته باشند، ممکن است در تماس با ضایعات آبدار پوستی بیمار مبتلابه زونا، دچار بیماری آبله مرغان شوند و شاید هم بعد از آن در آینده، بیماری زونا بگیرند.
البته خیلی به‌ندرت افرادی که قبلاً زونا گرفته‌اند در اثر اختلال ایمنی شدید یا حتی بروز استرس‌های خیلی شدید دوباره مبتلابه «زونا» بشوند.
نکتهٔ آخر اینکه بیمار مبتلابه زونا حتماً باید به پزشک خانوادهٔ خود مراجعه کند تا از وی دستورات صحیح و کافی مراقبتی و درمانی را بگیرد و در صورت لزوم به پزشک متخصص بیماری‌های عفونی یا متخصص بیماری‌های داخلی معرفی گردد.
|
در این‌باره بیشتر بخوانید:
|
ارسال نظرات